موضوع :
ساعت : 12:51 عصر
خلیج فارس:
نام پیشرفتگی دریایی است در خشکی که بین ایران و شبه جزیرة عربستان واقع است . طول آن 800 هزار گز و از اروند رود به سوی جنوب شرقی تا شبه جزیرة مسندم در عمان ممتد است و از طریق دریای عمان با اقیانوس هند ارتباط دارد و تنگة هرمز آن تا دریای عمان می باشد . ولی اغلب تنگة هرمز را جزء آن می آورند . این دریا از قدیم بین اعراب بحرالفارس نام داشته و در ماخذ اسلامی نیز بدین نام آمده است و در نوشته های غربی آن پرسیکوس سینوس یا پرسیکوم ماره ( حتما شما می دانید که غربیان باستان از پارس با عنوان پرس یاد می کردند مثل پرسپولیس که این نام را اولین بار یونانیان استفاده کرده اند(نویسنده)) آمده . مساحت خلیج فارس متجاوز از 251226 کیلومتر مربع است و عرض آن در مدخل آن یعنی تنگة هرمز 80 هزار گزی و در راس خلیج فارس متجاوز از 220 هزار گز و منتهای عرض آن 320 هزار گز می باشد . عرض آبهای ساحلی ایران طبق قانون مصوب تیر 1313 هجری شمسی و لایحة اصلاحی فروردین 1338 از خط مبدا آبهای بحر عمان 13 میل دریایی است . عمق آن به ندرت از 90 متر تجاوز می کند بر خلاف دریای سرخ که عمق آن تا بیش از دو هزار متر می رسد .
منابع ثروت :
سواحل خلیج فارس حاوی معادن سرشار نفت است . بعضی از جزایر آن خاصّه هرمز و ابوموسی معدن خاک اخرای سرخ است که استخراج می شود . نمک به مقدار زیاد در آنجا وجود دارد و در سواحل ایرانی آن نزدیک لنگه، گوگرد استخراج می گردد و سنگ گچ مرغوب نیز در همة قسمتهای آن هست . در سراسر جزایر و حواشی خلیج گیاه و رستنی بسیار کم است و در نزدیک بندرعبّاس و کنار رود سند و هفوف احساء اراضی وسیعی برای کشت و بذر وجود دارد . در سواحل جنوبی خلیج فارس شتر برای حمل و نقل تربیت می کنند و مانند نقاط ایران حیوانات اهلی آنها اسب و الاغ و گوسفند و بز است . در خلیج فارس حدود دویست نوع ماهی است که مهمترین آنها شمشیر ماهی است که به نام شیر ماهی مشهور می باشد . در خلیج فارس ماهیهای دیگری از قبیل بعضی اقسام « رایا » و « موژیل » و « هیلارا» نیز یافت می شود.
کوسه ماهی در خلیج فارس فراوان است و کوسه دندان نیز در آنجا وجود دارد . صید مروارید و صدف در خلیج فارس در سابق رونق بسیار داشت ولی پس از آمدن صدف و مروارید مصنوعی این صید از رونق افتاد.
تاریخچة دریانوردی در خلیج فارس :
دریانوردی در خلیج فارس سابقة طولانی دارد ولی نخستین مدرک قطعی در این باب از قرن چهارم قبل از میلاد است و استیلای ایرانیها نیز بر سواحل و جزایر جنوبی خلیج فارس لااقل از قرن اول قبل از میلاد مسیح می باشد . در دوره های اسلامی بعد از زوال قدرت خلفای عباسی شاهان آل بویه بار دیگر عمان و بحرین را ضمیمة فارس کردند و این نواحی تا قریب یک قرن مطیع آنان بود و سپس تحت استیلای سلاجقة کرمان و اتابکان فارس در آمد . تورانشاه اول سلجوقی مرکز تجارت دریایی را از سیراف به کیش منتقل کرد . از سال 626 هجری قمری بند و سپس جزیرة هرمز بی رقیب تجارت خلیج فارس بود و ملوک هرمز در خلیج فارس قدرت یافتند . پس از بسته شدن راه تجارت بین شرق و غرب ، بر اثر فتوحات عثمانیها ، تجار پرتقالی متوجّة خلیج فارس شدند و در 921 هجری قمری جزیرة هرمز به تصرّف قطعی آنان در آمد . در سراسر قرن شانزدهم بعد از میلاد خلیج فارس تحت نظارت کامل پرتقالیها بود . در اواخر این قرن انگلیسیها و هلندیها در صدد استفاده از امکانات تجارتی خلیج فارس بر آمدند . مامورین شرکت هند شرقی بریتانیا مزایایی از شاه عبّاس اوّل صفوی گرفتند و کشمکش بین انگلیسیها و پرتقالیها آغاز گردید . در سال 1031 هجری قمری شاه عبّاس پرتقالیها را از هرمز بیرون راند و از آن پس استیلای پرتقالیها در خلیج فارس برافتاد . در 1179 هجری قمری هلندیها از آخرین پایگاه خود جزیرة خارک طرد شدند .در اوضاع آشفتة اواخر عهد صفوی خارجیها بحرین را گرفتند ( 1130 هجری قمری ) و نادر شاه در ( 1149 هجری قمری= 1737 میلادی ) بحرین را به ایران برگرداند. و این منطقه که جزء لاینفک ایران از قدیم الایّام بود از دخالتهای بیگانه مصون ماند و اکنون نیز بنادر مهم آن از بهترین و آبادترین بندرهای اقیانوس هند است.
خلیج فارس همیشه فارس می ماند |
|
دهم اردیبهشت همزمان با روز ملی خلیج فارس جمعی از مسوولان، دانشجویان و پژوهشگران کشور در جزیره قشم گردهم آمدند تا بار دیگر بر نام این خلیج پارسی تا کید کنند و همایش فرهنگی و گردشگری خلیج فارس بهانه ای برای این دیدار و پیوند دوباره با خلیج همیشه فارس بود. در این همایش که محمد اصغری، مدیر عامل منطقه آزاد قشم، رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان هرمزگان، معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی و جمعی از دانشجویان استان های کشور حضور داشتند، در یک روز 9 مقاله برگزیده با محورهای فرهنگی، تاریخی، اقتصادی، اجتماعی و گردشگری خوانده شد که دراین میان مقاله یک گروه مشترک ایرانی و جمهوری چک به دلیل یافته های جدید درباره غارهای نمکی مورد توجه دانشجویان و پژوهشگران حاضر قرار گرفت.جمعی از دانشجویان پیش از آغاز بخش علمی همایش، برای یک روز تعدادی از جاذبه های طبیعی و تاریخی را نظاره کردند. سومین همایش فرهنگی گردشگری خلیج فارس بعد از ظهر روز دوشنبه 10 اردیبهشت ماه همزمان با روز ملی خلیج فارس در مرکز رشد جزیره قشم با ارایه گزارش دبیر همایش آغاز شد.به گزارش ایسنا، دبیر همایش گردشگری خلیج فارس ضمن ارایه ی گزارش دبیر خانه ی این همایش ابزار امیدواری کرد که از سال های آینده با برنامه ریزی دقیق و در فرصت زمانی مناسب این همایش به صورت بین المللی و با حضور اندیشمندان و صاحبان نظر کشورهای مختلف برگزار شود.منوچهر جهانیان گفت: آثار باستانی بر جای مانده از شهرهای کرانه ای خلیج فارس بیانگر وجود فرهنگی شش هزار ساله در کرانه های این دریا است. وی یاد آور شد: پژوهشگرانی که درباره ی نام خلیج فارس پژوهش کرده اند، هم کلام هستند که نام خلیج فارس در تمام هزاره ها و در گذر سه هزار سال گذشته نامی یگانه، جهانی و مورد اقبال همه ی نویسندگان و تاریخ نگاران بوده است. مشاور معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ادامه داد: همه کشورهای جهان این دریای ایرانی را به زبان خود خلیج فارس می خوانند و منطقه ی خاورمیانه و خلیج فارس در طول تاریخ همواره مورد توجه قدرت های بزرگ بوده و موقعیت ژئوپولوتیک و ژئواکونومیک آن سبب شده که قدرت های منطقه ای و فرا منطقه ای در مورد حضور و تسلط بر این نقطه از کره ی خاکی رقابت و منازعه داشته باشند و هر از چند گاهی شاید تفرقه افکنی قدرت های استعماری که منافع خود را دنبال می کنند باشیم.جهانیان افزود: این مساله هوشیاری و درایت کشورهای منطقه را می طلبد که گرفتار نقشه های تفرقه افکانه استعمارگرانه نشویم و با وحدت و اتحاد میان کشورهای منطقه می توان شاهد رشد شکوفایی و پیشرفت کشورهای منطقه خلیج فارس بود و این کشورها هستند که می توانند در سایه ی امنیت، دوستی، و برادری در منطقه با یکدیگر همکاری و تعامل داشته باشند.وی گفت: در این سال که اتحاد ملی و انسجام اسلامی نام گرفته شده است کشورهای مسلمان منطقه می توانند با وحدت و انسجام اسلامی و همکاری های منطقه ای بدون توجه به نقشه های تفرقه افکنانه ی دشمنان اسلام که به دنبال منافع انرژی و اهداف استعماری خود هستند در جهت برقراری صلح و امنیت پایدار در منطقه تلاش کرده و شاهد پیشرفت و ترقی کشورهای منطقه ی خلیج فارس باشیم. دبیر سومین همایش فرهنگی و گردشگری خلیج فارس، در ادامه اظهار کرد: یکی از اهداف همایش ارایه ی پژوهش های ملی مستندات پایدار و بررسی های تاریخی و کهن این منطقه توسط دانشجویان، دانش پژوهان و صاحبان اندیشه است که بتوانند گامی ارزشمند و ماندگار در جهت انسجام پایدار میان کشورهای اسلامی برداشته و به شناخت هویت تاریخی فرهنگی و اسلامی دست یابند.جهانیان یکی از راه های تحقق دوستی میان کشورهای منطقه را توسعه ی گردشگری پایدار ر این منطقه دانست و افزود: سومین همایش خلیج فارس با شعار گردشگری پاسدار هویت تاریخی با ارایه فراخوان در میان دانشجویان و دانشگاهیان در محورهای فرهنگی تاریخی اقتصاد سیاسی و گردشگری برگزار شد که 90 مقاله در این مورد به دبیرخانه ی همایش ارسال و در سه مرحله بررسی ارزیابی و داوری نهایی شد.وی گفت: 9 مقاله از این میان برگزیده شده که اصل و چکیده ی مقاله ها در کتابچه ای ویژه چاپ شده است.مشاور معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، ابراز امیدواری کرد که برگزاری این همایش در روز ملی خلیج فارس تجربه ی پیمانی دوباره باشد بر بلندای نام خلیج فارس. به توسعه سرمایه گذاری در حوزه صنعت گردشگری خوشبین هستیم مدیر عامل منطقه آزاد قشم گفت: تفریحات آبی در حاشیه خلیج فارس از مسائل اصلی و زیر بنایی است که باید به آن توجه شود. محمد اصغری در آیین گشایش سومین همایش ملی فرهنگی و گردشگری خلیج فارس اظهار کرد: جهانگردی به عنوان فعالیتی چند رشته ای از اقتصاد، حقوق، مدیریت، هتل داری، آمار، ریاضیات، سیستم اطلاعات معماری و حمل ونقل استفاده می کند. وی با بیان اینکه گردشگری از اهمیت خاصی برخوردار است گفت جهانگردی با فعالیتهای زیست محیطی آموزشی حقوقی سیاسی امنیتی اقتصادی و...ارتباط دارد و فعالیتی چند بخشی (دولتی و خصوصی ) محسوب می شود.مدیر عامل منطقه آزاد قشم گفت: گردشگری نقش موثری در گستره فرهنگی و مبادله فرهنگ کشورهای مختلف دارد و حرکت انسانهای هدفمند از مقاصد داخلی با انگیزه های مختلف است.وی تصریح کرد: مبادرت به بحث جهانگردی موجب ارتقا و افزایش دانش انسان می شود که برای هر ایرانی در بعد داخلی و خارجی موثر است. اصغری یادآور شد: آنچه در کشور ما به عنوان 5 کشور برخوردار از تنوع اقلیمی دنیا می تواند سهمی را از سهم عظیم اقتصادی که 2 تریلیارد دلار درآمد ارضی است، به خود اختصاص دهد، صنعت جهانگردی است که جایگاه مهمی در دنیا دارد و امیدوارم با برنامه های سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری و دولت از این شرایط خوب کشور استفاده کرد و از این سهم بهره برد. وی افزود اگر چه درآمد ما از گردشگری متوسط درآمد 20 کشور جهان نیست، ولی با امکان نسبی جاذبه های توریستی و شناسایی آنها می توان سهمی را برای خود قائل شد.اصغری در ادامه گفت: با توجه به رشد قابل ملاحظه توریسم و اهتمام دولت به این صنعت به توسعه سرمایه گذاری در کشور در حوزه صنعت گردشگری خوشبین هستیم و برگزاری این همایش ها در این جهت موثر است. مدیر عامل منطقه آزاد قشم در ادامه این همایش با اشاره جاذبه های توریستی این منطقه اظهار امیدواری کرد که با توجه به شرایطی که دولت فراهم کرده و قشم به عنوان پایلوت یکی از مناطق آزاد کشور محسوب شده بتوان جایگاه خود را بیابیم و نقشی را در فرایند گردشگری ایجاد کنیم که در عرصه اقتصادی نیز به جایگاه مطلوب برسیم.اصغری در پایان ابراز کرد: امیدوارم با ویژگی های جزیره قشم صنعت توریسم در کشور توسعه یابد و یاد و نام خلیج فارس حفظ شود. خلیج فارس به مثابه قلب انرژی عالم در ادبیات سیاسی، اقتصادی و نظامی جهان جایگاه ویژه ای دارد معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور گفت: خداوند بزرگ را شاکریم که دگربار این فرصت را در اختیار عالمان، اندیشمندان و دانش پژوهان این مرز و بوم قرار داد تا در سال اتحاد ملی و انسجام اسلامی و در روز ملی خلیج فارس گرد هم آیند و از منظری دیگر به مطالعه ی ظرفیت های موجود فرهنگی و گردشگری این منطقه پراهمیت، که به عنوان شریان حیاتی و هویتی این سرزمین به شمار می رود، بپردازند. در بخشی از پیام اسفندیار رحیم مشایی به سومین همایش فرهنگی گردشگری خلیج فارس که توسط رئیس سازمان میراث و گردشگری هرمزگان قرائت شد، آمده است: خلیج فارس با ویژگی های منحصر به فردش نظیر کمی عمق، شوری آب، و ارتباط محدودش با دریاهای آزاد، زیست بوم ویژه ای، در کف، داخل، سطح و سواحل خود پدید آورد و به عنوان یک منطقه ژئواستراتژیک، ژئواکونومیک و ژئوپلتیک به مثابه قلب انرژی عالم در ادبیات سیاسی، اقتصادی و نظامی جهان جایگاه بسیار ویژه ای را به خود اختصاص داده است.هم چنین این نقطه به عنوان مرکز مبادلات تجاری و بازرگانی میان اروپا، آفریقا و آسیا به عنوان مهم ترین مرکز ارتباطی این سه قاره به شمار می رود.شایان ذکر است که اهمیت ارزش های برشمرده تنها به روزگار ما برنمی گردد و از هزاره ها قبل در دفتر تمدن بشری ثبت و ضبط شده است.بدون اغراق می توان گفت که از گذشته های دور تا به امروز هماره بخش های مختلف جهان از مواهب گوناگون خدادادی این منطقه ی ارزشمند برخوردار بوده است.پس دور از انتظار نمی نماید اگر بگوییم که خلیج فارس نقشی بس حیاتی و ارزشمند در روند رو به رشد تمدن بشری ایفا نموده است.سومین همایش فرهنگی گردشگری خلیج فارس دوشنبه شب با قرائت بیانیه هیات داوران از سوی ایرج افشار سیستانی پایان یافت.در این بیانیه آمده است: خلیج فارس از دوران باستان تا امروز، همواره یکی از مهمترین راه های دریایی جهان، چه به لحاظ اقتصادی و چه از نظر انتقال فرهنگ های سرزمین های گوناگون، بوده است.همچنین به خاطر قرار گرفتن بر سر راه های بزرگ بازرگانی میان باختر و خاور برخورداری از جایگاه استراتژیک و نیز به عنوان یکی از نقاط برخورد فرهنگ های بزرگ جهان، همیشه برای کشورهای بزرگ و استعمار گر، از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است.امروز نیز این منطقه به دلیل ارزش ویژه ای که از لحاظ اندوخته های نفتی بسیار، و مرکزیت ایدئولوژی اسلامی و اقتصادی دارد، مورد توجه کشورهای توسعه طلب، و پهنه ی هم چشمی آن هاست.سومین همایش خلیج فارس نیز چون همایش های پیشین، با دیدگاه علمی -فرهنگی، در کمال سادگی و نظم برگزار شد و تاثیر بسیاری در رویه ی مردم منطقه ی خلیج فارس، مسافران و گردشگران بر جا نهاد. در حاشیه -یکی از ارایه دهندگان مقاله که به همراه گروهی از دانشجویان دانشگاه چارلز و علوم آکادمیک چک کاشف غارهای نمکی قشم بوده اند در هنگام ارایه ی مقاله از انتشار کمرنگ خبر کشف این غار در داخل کشور انتقاد کرد و ضمن توضیح یافته ها و اکتشافات این گروه افزود: پژوهشگران دانشمندان، غار نوردان و علاقه مندان به پدیده های منحصر به فرد و زیبا و همچنین در رشته هالوتراپی می توانند از صدها و غارهای نمکی قشم بازدید و مطالعه کنند.اسدی همچنین در باره ی کاربری های گردشگری این گنبد و غارهای نمکی پیشنهاد داد، غارهای نمکی حفاظت شوند و تسهیلات گردشگری ایجاد و در جهت حفظ و ارتقای ژئوپارک قشم تلاش شود، همچنین در این منطقه ژئوپارک های جدید ایجاد و تحقیقات گسترده تری صورت بگیرد.تبلیغات و سطوح ملی و بین المللی و سایت ویژه ی اینترنتی ایجاد شود. نوشته شده توسط سینا حیدری |